جایگاه حسن نیّت در توافقات پیش‌قراردادی در فقه اسلامی، قوانین موضوعه افغانستان
و اصول حقوق قراردادهای اروپایی
دوره 4، شماره 33، فروردین 1401، صفحات 100 - 80
1 طلبه
2 استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
3 دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد، پژوهشگر مطالعات اسلامی و مدرس دانشگاه
چکیده :
کسی که اقدام به عمل حقوقی (مانند عقد یا ایقاع) یا عمل مادی که منشأ اثر یا آثار حقوقی است، نماید و به صحت عمل خود اعتقاد داشته باشد، اعتقاد او، حسن‌نیّت نام نهاده می‌شود. در مقابل، هرگاه کسی در حین انجام دادن عمل حقوقی یا مادی، در صحت آن، شک (موضوعی یا حکمی) داشته باشد، فاقد حسن نیّت پنداشته می‌شود. به عبارت دیگر، هرگاه شخص در حین عمل، در وضعی باشد که آن وضع، قادر به ایجاد سوء ظن نوعی (و نه شخصی) گردد، فرد مذکور، فاقد حسن‌نیّت ارزیابی می‌گردد. بنابراین، کسی که ساعت طلا را به ثمن بخس می‌خرد نمی‌تواند مدعی داشتن حسن‌نیّت گردد. بنابراین، اصل حسن‌نیّت، طرفین را در گفتگوهای مقدماتی و توافقات مقدماتی، ملزم می‌کتد تا برای رسیدن به هدف مشترک حقوقی، در نهایت صداقت، جدیت و شفافیت با یکدیگر همکاری داشته باشند و صادقانه به ارائه‌ی اطلاعات ضروری و لازم بپردازند. یعنی طرفین موظفند ضمن رعایت رازداری نسبت به اطلاعات محرمانه‌ی طرف مقابل و عدم مذاکره‌ی موازی، منافع یکدیگر را محترم بشمارند. حال سئوال اساسی که در اینجا پدید می‌آید این است که فقه اسلامی، قوانین موضوعه‌ی افغانستان و اصول حقوق قراردادهای اروپایی چه جایگاهی را برای اصل حسن‌نیّت در قراردادهای پیش‌قراردادی قائل شده است؟ مقاله‌ی حاضر به هدف یافتن پاسخ پرسش فوق، جایگاه حسن‌نیّت در توافقات پیش قراردادی را با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرارده و ثابت کرده است که حسن‌نیّت از منظر منابع مذکور، به عنوان یک قاعده‌ی کلی، در توافقات پیش‌قراردادی پذیرفته شده است.
کسی که اقدام به عمل حقوقی (مانند عقد یا ایقاع) یا عمل مادی که منشأ اثر یا آثار حقوقی است، نماید و به صحت عمل خود اعتقاد داشته باشد، اعتقاد او، حسن‌نیّت نام نهاده می‌شود. در مقابل، هرگاه کسی در حین انجام دادن عمل حقوقی یا مادی، در صحت آن، شک (موضوعی یا حکمی) داشته باشد، فاقد حسن نیّت پنداشته می‌شود. به عبارت دیگر، هرگاه شخص در حین عمل، در وضعی باشد که آن وضع، قادر به ایجاد سوء ظن نوعی (و نه شخصی) گردد، فرد مذکور، فاقد حسن‌نیّت ارزیابی می‌گردد. بنابراین، کسی که ساعت طلا را به ثمن بخس می‌خرد نمی‌تواند مدعی داشتن حسن‌نیّت گردد. بنابراین، اصل حسن‌نیّت، طرفین را در گفتگوهای مقدماتی و توافقات مقدماتی، ملزم می‌کتد تا برای رسیدن به هدف مشترک حقوقی، در نهایت صداقت، جدیت و شفافیت با یکدیگر همکاری داشته باشند و صادقانه به ارائه‌ی اطلاعات ضروری و لازم بپردازند. یعنی طرفین موظفند ضمن رعایت رازداری نسبت به اطلاعات محرمانه‌ی طرف مقابل و عدم مذاکره‌ی موازی، منافع یکدیگر را محترم بشمارند. حال سئوال اساسی که در اینجا پدید می‌آید این است که فقه اسلامی، قوانین موضوعه‌ی افغانستان و اصول حقوق قراردادهای اروپایی چه جایگاهی را برای اصل حسن‌نیّت در قراردادهای پیش‌قراردادی قائل شده است؟ مقاله‌ی حاضر به هدف یافتن پاسخ پرسش فوق، جایگاه حسن‌نیّت در توافقات پیش قراردادی را با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرارده و ثابت کرده است که حسن‌نیّت از منظر منابع مذکور، به عنوان یک قاعده‌ی کلی، در توافقات پیش‌قراردادی پذیرفته شده است.
کلمات کلیدی :
حسن نیّت، ارائه‌ی اطلاعات صحیح، رازداری، عدم مذاکره‌ی موازی، جدیت و شفافیت در گفتگوهای مقدماتی.
حسن نیّت، ارائه‌ی اطلاعات صحیح، رازداری، عدم مذاکره‌ی موازی، جدیت و شفافیت در گفتگوهای مقدماتی.